WBZ

 

Dekada XI Plenum SED

 

Spotkanie zostanie poświęcone kinu Niemieckiej Republiki Demokratycznej lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Historyczną cezurę tej dekady stanowi XI Plenum KC SED z grudnia 1965 roku, na którym podjęto decyzję o zakazie dystrybucji całej produkcji rocznej, złożonej z 12 filmów.

 

 

Autor podejmie próbę określenia społeczno-politycznych kontekstów partyjnej reglamentacji kinematografii naszego ówczesnego politycznego sąsiada oraz nakreślenia jej kulturowego tła wobec rozwoju kinematografii wschodnioniemieckiej (zwłaszcza ze względu na europejskie ruchy nowofalowe). Trzon rozważań stanowić będą tzw. Kaninchenfilme („filmy królicze”), czyli ”półkowniki” – filmy odłożone na półki po XI Plenum SED, wśród nich film Kurta Maetziga „Das Kaninchen bin ich” („Jestem króliczkiem”, 1965/1990), od którego wzięła się ta nazwa, „nowofalowe” „Pokolenie 1945” Jürgena Böttchera (1966/1990) oraz film „Karla” w reż. Hermanna Zschoche (1966/1990).

 

 

 

W toku spotkania zaprezentowane zostaną główne nurty kina NRD-owskiego lat 60.: film antyfaszystowski („Tu radio Gliwice” Gerharda Kleina, 1961; „Miałem 19 lat” w reż. Konrada Wolfa, 1968), film obozowy („Nadzy wśród wilków” w reż. Franka Beyera, 1963),
„kino muru” („Podzielone niebo” w reż. Konrada Wolfa, 1964).

 

Sporo miejsca zajmie refleksja poświęcona kinu rozrywkowemu NRD, zwłaszcza musicalom z udziałem pary piosenkarzy Doerk-Schoebel (w tym kultowemu „Heißer Sommer” w reż. Joachima Haslera, 1967), ale głównie cyklowi „filmów indiańskich” z Gojko Mitićiem w głównej roli, stanowiących odpowiedź na zachodnioniemiecką serię z Pierre Briksem w roli Winnetou, spełniających zarazem funkcję kompensacyjną wobec cenzuralnych ograniczeń w NRD.

 

 

Prof. Andrzej Gwoźdź           

„Lata sześćdziesiąte XX wieku w kinie NRD”     
 
Spotkanie odbędzie się 26 kwietnia 2010 r. (poniedziałek),
w sali im. Lutza (nr 13) w CSNE o godz. 16.00. ul. Strażnicza 1-3

 

Wstęp wolny

 

 

Dnia 9 kwietnia br. w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła się zorganizowana przez prof. Marka Zyburę z Katedry Filologii Germańskiej CSNE UWr międzynarodowa konferencja poświęcona historiozoficznym wizjom Józefa Mackiewicza (1902-1985) dotyczącym miejsca Polski w Europie pojałtańskiej, pt. „Między Rosją (Sowiecką) a Niemcami. Historia i polityka w twórczości Józefa Mackiewicza”.

 

 

 

 

 

W obradach wzięli udział badacze twórczości Józefa Mackiewicza, wydawcy oraz tłumacze jego książek z Polski, Niemiec, Szwecji, Węgier oraz Litwy. Wieloaspektowe spojrzenie na problematykę dominującą w twórczości Mackiewicza zapewnił nie tylko międzynarodowy skład referentów, lecz także zróżnicowane perspektywy badawcze. 

 

 

 

Konferencję moderowali wspólnie prof. Marek Zybura ze współpracującym od lat z CSNE prof. Włodzimierzem Boleckim (Instytut Badań Literackich PAN), który w 1991 roku, jeszcze pod pseudonimem (Jerzy Malewski) wydał książkę poświęconą Mackiewiczowi, zatytułowaną Ptasznik z Wilna (II rozszerzone wydanie: 2007), a dzisiaj jest powszechnie uznawany za jednego z najlepszych znawców twórczości wileńskiego pisarza.

Prof. Maria Zadencka (Uniwersytet w Sztokholmie) zaproponowała ujęcie literaturoznawcze, odchodzące od politycznej dominaty analizowanych utworów Józefa Mackiewicza. Porównała strategie narracyjne w twórczości Mackiewicza z teoriami biologa i filozofa Jakoba Johanna Barona von Uexkülla (1864-1944). Teoria Umwelt-u von Uexküll’a, wychodząc od podmiotowości wszelkich żywych istot i proponując relacyjne ujęcie podmiotu, znosi dychotomię podmiotu i przedmiotu, człowieka i zwierzęcia. Przywraca w ten sposób jedność kultury i natury. W kontekście fitosemantyki von Uexkülla (rozpiętej między biologią a semantyką, między „merken” – percepcją i zmysłowością a „wirken” – aktywnością i witalnością) obrazy kreowane w prozie Mackiewicza udało się nasycić nowymi znaczeniami.

 

 

Prof. Maciej Urbanowski (Uniwersytet Jagielloński) prześledził różnice postaw Józefa Mackiewicza oraz Jana Emila Skiwskiego (1894-1956) wobec nazistowskich Niemiec oraz sowieckiej Rosji. Analiza ocen współczesnych, dokonana na tle zmieniającej się sytuacji geopolitycznej w Europie Środkowo-Wschodniej, pozwoliła na zrekonstruowanie powojennego polskiego dyskurs o „kolaboracji”, toczonego tak w kraju, jak i na emigracji. Leonardas Vilkas (Wilno) oraz dr Lajos Pálfalvi (Uniwersytet Katolicki im. P. Pázmány’a w Piliscsabie, Węgry), tłumacze powieści Józefa Mackiewicza na język węgierski i litewski, starali się umiejscowić kluczową ich zdaniem problematykę twórczości Mackiewicza w kontekście dyskursów, toczonych w postkomunistycznej rzeczywistości współczesnych Węgier oraz Litwy. Leonardas Vilkas jest autorem litewskiego przekładu Dróg donikąd, który ukazał się w sierpniu 2009 roku.

 

 

 

 

Z inicjatywą przekładu książki wystąpił już w pierwsze połowie lat 90. Instytut na Rzecz Demokracji w Europie Wschodniej (Institute for Democracy in Eastern Europe – IDEE) powołany w Nowym Jorku przez Panią Irenę Lasotę (obecnie z siedzibą w Waszyngtonie). Do jej wydania doszło jednak dopiero przed kilkoma miesiącami, a dzieło pochodzącego z Wileńszczyzny autora dofinansowały Instytut Książki w Krakowie, a także Fundusz Wspierania Kultury Republiki Litewskiej. Natomiast dr Lajos Pálfalvi, absolwent polonistyki, hungarystyki i rusycystyki na Uniwersytecie im. L. Eötvösa w Budapeszcie, przełożył od 2007 r. na język węgierski Kontrę, Zwycięstwo prowokacji i W cieniu Krzyża. W najbliższym czasie mają się ukazać Drogi donikąd, a w dalszej kolejności Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy. Prof. Janusz Goćkowski (Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku), autor książki „Lewa wolna” czyli „Nie trzeba głośno mówić”. Światopogląd kontrrewolucjonisty (2008) podjął próbę socjologicznej syntezy poddawanej przez Mackiewicza w prozie oraz publicystyce refleksji kolektywnego losu i tożsamości krajów Europy Środkowej. Dr Andreas Lawaty (Nordost-Instutut Lüneburg) zrekonstruował okoliczności dwóch nieudanych prób wydania przekładów prozy Mackiewicza z lat 80. przez Niemiecki Instytut Polski w Darmstadt.

 

 

 

 

Zarówno polityzacja paradygmatu recepcji literatury polskiej w Niemczech Zachodnich, sytuacja polityczna po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, jak i – a może przede wszystkim – niemiecka kultura pamięci lat 80. XX wieku, nie stanowiły sprzyjającego gruntu do włączenia utworów Mackiewicza w (zachodnio)niemiecki obieg literacki. W połowie lat 80., gdy po zmianie paradygmatu niemieckiej kultury pamięci, jej centralnym miejscem stało się Shoah, zarówno pamięć kulturowa, jak i komunikatywna polskich kresów sprzed II wojny światowej wpisana w literackie wizje Mackiewicza, musiała się jawić niemieckim lektorom wydawniczym jako relikt z minionej epoki, jako powrót do pamięci, której przezwyciężenie zajęło niemieckiemu społeczeństwu niemal czterdzieści lat.  

 

 

 

 

 

 

Do najważniejszych problemów, z jakimi próbowali się zmierzyć uczestnicy obrad, należy zaliczyć „Sprawę mordu Katyńskiego”. Katyń jest obecny w twórczości literackiej i publicystycznej Mackiewicza, jako szczególne miejsce polskiej pamięci, a także istotny fakt biograficzny. To wizyta Józefa Mackiewicza w Katyniu w 1943  zdecydowała w dużej mierze o dalszych losach pisarza. Szeroko omówione i poddane dyskusji zostały także dwa kluczowe pojęcia związane z Mackiewiczem, jako pisarzem i człowiekiem: „okupacja” oraz „kolaboracja”. Centralnym punktem dyskusji była postawa zajęta przez pisarza wobec starcia się w latach 40. XX wieku dwu zbrodniczych totalitaryzmów na terytorium dawnej Rzeczpospolitej. Szczególnie interesujące okazało się spojrzenie z dzisiejszej perspektywy na mackiewiczowską utopię, koniecznej, lecz niemożliwej wspólnoty małych narodów Międzymorza, wobec zagrożenia tak ze strony brunatnego, jak i czerwonego totalitaryzmu. Szczegółowo prześledzono przebieg recepcji twórczości Mackiewicza tak w Polsce, na emigracji, jak i za granicą. Także problemy ‘banalności zła’ (Hannah Arendt) oraz wyjątkowości zbrodni katyńskiej, następnie przez dziesięciolecia tabuizowanego nie tylko w PRL-u dyskursu o dwóch totalitaryzmach, pamięci nieistniejących polskich ‘Kresów Wschodnich’, recypowanej z perspektywy dzisiejszej Europy pojałtańskiej stały się przedmiotem interesujących dyskusji uczestników konferencji z przybyłą do Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich Uniwersytetu Wrocławskiego publicznością.

 

 

 

 

 

Fotografie: M. Zielińska 

 

 

 W dniach 9-11 maja 2010 w naszym Centrum odbędzie się pierwszy w Polsce Zjazd Niemcoznawców.

Zaproszenie do udziału w zjeździe zostało wystosowane do historyków, kulturoznawców, politologów, germanistów, prawników, ekonomistów, medioznawców, socjologów, filozofów, jak i reprezentantów innych dyscyplin, zajmujących się szeroko pojętą problematyką niemiecką. Już teraz swój udział w imprezie potwierdziło 200 naukowców z Polski, Niemiec, Francji, USA, Kanady, Ukrainy i Izraela, reprezentujących liczące się ośrodki naukowe zajmujące się tematyką niemcoznawczą. Nadchodzą kolejne zgłoszenia.

 

 

W ciągu trzech dni zaplanowaliśmy obrady 20 sekcji naukowych. Ponadto zjazdowi towarzyszyć będzie szereg imprez towarzyszących: panele dyskusyjne polityków, naukowców, przedstawicieli mediów, młodych badaczy, wystawy, wieczór autorski. Ponadto na I Zjeździe Niemcoznawców kilkanaście fundacji, instytucji oraz wydawnictw zajmujących się tematyką niemcoznawczą, zaprezentuje swój wieloletni dorobek.

Jak sami organizatorzy oceniają prace nad Zjazdem?

Dziś w Polskim Radiu Opole gośćmi Piotra Furtasa, autora audycji "Śląskie aktualności" o godz.19:45, będą:

prof. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor Centrum  i dr Mirosława Zielińska. 

 

 

 

Jak niemieckie media elektroniczne oraz niemieccy internauci reagują, opisują, komentują tragiczną śmierć polskich pasażerów samolotu w lesie smoleńskim?

 

Na czołówkach niemieckich mediów tragiczne wiadomości o śmierci polskiego prezydenta, jego małżonki i - jak pisze die Welt na swojej stronie internetowej - elity politycznej Polski. Media podają w serwisach internetowych i politycznych informacje na temat tragedii na podstawie mediów polskich i rosyjskich dodając swoje komentarze. 

W niemieckich telewizjach informacyjnych n24 i n-tv była to pierwsza wiadomość w serwisie informacyjnym już o godzinie 10:00. Przypomnijmy, prezydencki samolot rozbił się o 8:56 czasu polskiego, zaś agencje informacyjne poinformowały o niej o 9:40.

Także większość niemieckich dzienników informuje o tragedii w internecie. Niemieckie media powołują się na polskie i rosyjskie źródła, które mówią, że nikt nie przeżył katastrofy.

Niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zareagowało natychmiast na informacje o tragedii polskiego samolotu prezydenckiego w Smoleńsku. Kondolencje złożyli minister Guido Westerwelle, później do polskiego premiera dzwoniła także niemiecka kanclerz Angela Merkel.

Kanclerz Angela Merkel wraz ze swoim mężem Joachimem Sauerem wpisała się już w niedzielę w berlińskiej ambasadzie. Jak mówiła dziennikarzom, czuła wewnętrzną potrzebę, aby tak uczynić. I choć jej relacje z prezydentem Polski od zawsze oceniane były jako chłodne, to jednak ona sama miło wspomina Lecha Kaczyńskiego. W szczególności utkwiły jej w pamięci rozmowy na temat wolności oraz historii europejskiej.

"Pozostajemy w głębokim żalu i współczuciu z rodzinami ofiar oraz całym polskim narodem."

 

Te i inne informacje zjadą Państwo na naszym portalu publicystycznym Niemcy - Online, który dziś (14 kwietnia) będzie gościł na łamach TVP Wrocław oraz ogólnopolskiej stacji serwisowej TVP. INFO. Przybliżony czas emisji informacji o portalu i jego zasobach: godz. 21.45. 

 

 

Zjazd Niemcoznawców w mediach:

 

Portal Onet.pl i Interia.pl

Pierwszy w Polsce zjazd niemcoznawców

Ponad 200 naukowców z Polski i zagranicy weźmie udział w I Zjeździe Niemcoznawców, który w maju odbędzie się we Wrocławiu. To pierwsze tego rodzaju spotkanie organizowane w Polsce.

Udział w zjeździe zapowiedzieli m.in. koordynator Rządu RFN ds. Współpracy Polsko-Niemieckiej Cornelia Pieper oraz pełnomocnik Premiera RP ds. Dialogu Międzynarodowego Władysław Bartoszewski.

Jak powiedział w środę podczas konferencji prasowej dyrektor Centrum im. Willy'ego Brandta prof. Krzysztof Ruchniewicz, w zjeździe wezmą udział przedstawiciele rożnych dyscyplin naukowych m.in. historycy, politolodzy, germaniści, medioznawcy, filozofowie. Wszystkich ich łączy zainteresowanie szeroko pojętą problematyką niemiecką.

"Zjazd ma pomóc w integracji środowiska niemcoznawców. Do tej pory odbywały się konferencje gromadzące przedstawicieli poszczególnych dziedzin naukowych, nie było jednak forum, gdzie zainteresowani tematyką niemiecką mogliby wymienić doświadczenia i wziąć udział w dyskusjach" - podkreślił profesor.

Celem zjazdu ma być również dokonanie bilansu badań nad problematyką niemiecką. "Nie interesują nas przy tym stricte relacje polsko-niemieckie, bo takich konferencji odbyło się wiele, interesuje nas, w jaki sposób w Polsce bada się problematykę niemiecką czy, innym słowy, jak postrzegane są Niemcy" - tłumaczył Ruchniewicz.

Polscy badacze będą mieli okazję wymienić doświadczenia z niemcoznawcami z zagranicy. Do Wrocławia przyjadą naukowcy m.in. z Niemiec, Francji, USA, Kanady, Ukrainy i Izraela.

W trakcie trzydniowego zjazdu zostanie zaprezentowanych ok. 150 referatów podczas 20 sekcji naukowych. Problematyka poruszanych tematów ma być bardzo szeroka, od zagadnień społeczno-kulturalnych przez politykę, gospodarkę, po historię.

Organizatorzy podkreślają, że zjazd ma być również szansą dla młodych naukowców, którzy wezmą udział w Forum Młodych Badaczy. Poprowadzą je wrocławscy doktoranci. Przedmiotem forum będą wyzwania badań niemcoznawczych, jako dziedziny interdyscyplinarnej.

Do udziału we wrocławskim zjeździe zaproszono również ponad 40 wydawnictw, które w ostatnich latach publikowały książki na temat Niemiec i relacji polsko-niemieckich.

Imprezie będą towarzyszyć dwie wystawy. Na pierwszej zostanie pokazana 20-letnia historia polsko-niemieckiego magazynu "Dialog", druga zaprezentuje 35-letnią historię Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej.

Zjazd odbędzie w dniach 9-11 maja. Jego organizatorem jest Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.

W przyszłości zjazd ma się odbywać w cyklu dwuletnim. Kolejne takie spotkanie zaplanowano w Poznaniu.


http://wiadomosci.onet.pl/2149456,16,item.html

 

http://fakty.interia.pl/newsroom/news/news/i-zjazd-niemcoznawcow-we-wroclawiu,1459357,3286?fs=m

 

 

 

Polskie Radio Wrocław

 

W dniach 9-11 maja do Wrocławia przyjedzie większość naukowców i wielu dziennikarzy zajmujących się na co dzień tematyką niemiecką w Polsce.

Zaproszenie do udziału w zjeździe zostało wystosowane do historyków, kulturoznawców, politologów, germanistów, prawników, ekonomistów, medioznawców, socjologów, filozofów, jak i reprezentantów innych dyscyplin, zajmujących się szeroko pojętą problematyką niemiecką.

Już teraz swój udział w imprezie potwierdziło 200 naukowców z Polski, Niemiec, Francji, USA, Kanady, Ukrainy i Izraela, reprezentujących liczące się ośrodki naukowe zajmujące się tematyką niemcoznawczą. Nadchodzą kolejne zgłoszenia.

Patronami honorowymi zjazdu zostali politycy, którzy na co dzień są odpowiedzialni za relacje polsko-niemieckie:

ze strony polskiej Władysław Bartoszewski - Sekretarz stanu, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej ds. Dialogu Międzynarodowego, a
ze strony niemieckiej Cornelia Pieper - Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RFN, Koordynator Rządu RFN ds. Współpracy Polsko-Niemieckiej.

W ciągu trzech dni zaplanowano obrady 20 sekcji naukowych. Ponadto zjazdowi towarzyszyć będzie szereg imprez towarzyszących: panele dyskusyjne polityków, naukowców, przedstawicieli mediów, młodych badaczy, wystawy, wieczór autorski.

Dodatkowo na I Zjeździe Niemcoznawców kilkanaście fundacji, instytucji oraz wydawnictw zajmujących się tematyką niemcoznawczą, zaprezentuje swój wieloletni dorobek.

W czasie Zjazdu 10 maja 2010 zaplanowano też DEBATĘ MEDIALNĄ. Do udziału w niej zaproszono czołowych polskich i niemieckich dziennikarzy i publicystów zajmujących się na co dzień tematyką niemiecką i relacjami między oboma krajami. Dyskusja koncentrować się będzie na prasowym dyskursie polsko-niemieckim ostatnich lat i obrazie Niemiec w polskich mediach. Zaproszenie organizatorów przyjęły redakcje miedzy innymi Newsweeka, Polityki czy Deutsche Welle. Spotkanie w poniedziałkowy wieczór 10 maja 2010 w amfiteatrze Wydziału Prawa ma charakter otwarty.

Wrocławianie zaproszeni są także:

- 9 maja na dyskusję wokół książki prof. Huberta Orłowskiego Moje Niemcy - moi Niemcy. Odpominania polskie, w gmachu Instytutu Prawa UWr,

- 10 maja na spotkanie autorskie z prof. Władysławem Bartoszewskim w nowo otwieranym budynku Ossolineum, na wrocławskim Rynku.

Szczegółowe informacje na temat zjazdu łącznie z programem i zaproszonymi gośćmi znaleźć można na stronach organizatorów.

 

http://www.prw.pl/articles/view/15906/zjazd-niemcoznawcow