agnieszka
„Uczcie się polskiego! Solidarność, NRD i Stasi"
Szanowni Państwo,
Na utworzenie Solidarności świat zareagował różnie. Zachód przyglądał się z dużym zainteresowaniem, sympatią. Polska stała się jednym z ważnych tematów światowych mediów. Inaczej wyglądała sytuacja w bloku wschodnim.
Wydarzenia w Polsce śledzono z obawą, bano się ich wpływu na inne społeczeństwa "demokracji ludowych". Zachodnioniemiecka karykatura z grudnia 1980 r. przedstawiła stosunek obu państw do "karnawału Solidarności" bardzo obrazowo: ciężarówka z RFN miała na plandece napis "Masło i wołowina", a obok niej stał enerdowski czołg. Podpis głosił: "Pomoc dla Polski: a) kapitalistyczna, b) braterska". Nie była to tylko złośliwa fantazja rysownika. W Moskwie przywódcy państw Układu Warszawskiego właśnie rozmawiali o sytuacji nad Wisłą. Erich Honecker, I sekretarz KC SED, proponował zbrojną interwencję w Polsce. "Bakcyl polski" mógł się okazać groźny dla stabilności władzy komunistycznej w NRD, której przywódcy już w 1953 r. poznali siłę społecznego buntu. Do interwencji zewnętrznej nie doszło, jednak NRD podjęła stanowcze kroki. Zamknięto granicę dla ruchu turystycznego (była otwarta od 1972 r.), odwołano pospiesznie z Polski niemieckich studentów, zarządzono baczną obserwację Polski i własnego społeczeństwa STASI. Ponadto władze rozpoczęły antypolską propagandę w mediach, w której odwoływano się do różnych stereotypów i uprzedzeń.
Społeczeństwo NRD na "Solidarność", a potem wprowadzenie stanu wojennego zareagowało różnie. Część podzielała opinię władz i uważała, że "Solidarność" jest zagrożeniem dla pokoju i stabilizacji między Wschodem i Zachodem.
Opinia, że Polacy powinni zabrać się do pracy przewijała się w różnych rozmowach. Były jednak też osoby, patrzące na Polskę z sympatia i nadzieją, manifestujące swe poparcie. Za te działania były szykanowane i skazywane na kary wielomiesięcznego więzienia. Wiedza o takich postawach obywateli NRD jest nadal w naszym kraju niewystarczająca.
Dobrze się więc stało, że z inicjatywy Pełnomocnika ds. Akt STASI powstała wystawa pt. "Uczcie się polskiego. Solidarność, NRD i STASI". Na przykładzie losów kilku niemieckich opozycjonistów pokazano poparcie dla polskiej opozycji" i represje, jakie spotkały je za to ze strony władz enerdowskich.
Wystawa będzie pokazywana do końca stycznia w budynku Centrum. Chętnie podejmiemy też grupy uczniów. Pracownicy Centrum gotowi są do wygłoszenia krótkich odczytów, oprowadzą też po wystawie.
Agnieszka Kapuściarek
This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it lub pod numer telefonu: 71 375 95 03
Szczegółowy program dyskusji i wernisażu poniżej:
(Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa byłej NRD)
Broszura 2 Zjazdu Niemcoznawców
Podróż studyjna „Z Breslau do Wrocławia”
Podróż studyjna „Z Breslau do Wrocławia"
Od 12 do 13 listopada 2013 r. ponad 20 saksońskich i dolnośląskich nauczycieli oraz pracowników instytucji oświatowych uczestniczyło w podróży studyjnej do stolicy Dolnego Śląska.
Podróż studyjna, zrealizowana w ramach projektu EWT „InterKulturManagement. Zarządzanie kulturą w szkołach saksońskich i dolnośląskich" Saksońskiej Agencji Oświatowej, naświetliła wspólną historię miasta, losy jego byłych i obecnych mieszkańców oraz zwróciła szczególną uwagę na rolę i znaczenie pamięci. Dzięki współpracy z dyrektorem CSNE im. Willy Brandta, prof. dr hab. Krzysztofem Ruchniewiczem, w programie znalazło się m.in. zwiedzanie pomników upamiętniających zarówno skomplikowane losy mieszkańców jak i symbolizujących złożony proces pojednania między narodami. Pomnik kardynała Kominka na wyspie Piasek, tuż przy moście Tumskim oraz pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej zrobiły na uczestnikach największe wrażenie.
Do licznych komentarzy oraz rozmów o wspólnej historii zainspirował uczestników pomnik Bolesława Chrobrego, który został odsłonięty 15 września 2007 roku w miejscu, w którym przed 1945 rokiem znajdował się pomnik cesarza Wilhelma I. Zupełnym zaskoczeniem w kontekście ukazywania tematyki poruszającej przymusowe migracje okazała się odsłonięta w 2004 roku „Fontanna pamięci".
Następnie uczestnicy podróży studyjnej wzięli udział w wykładzie dr Elżbiety Opiłowskiej pt.: „Meilensteine auf dem Weg zur deutsch-polnischen Verständigung 1945- 2013", który w sposób kompleksowy naświetlił stosunki polsko-niemieckie w podanym przedziale czasowym, skłonił do wielu rozważań oraz refleksji nad obecnym stanem i rozwojem relacji między oboma krajami.
Podsumowując tematykę związaną z historią Breslau/Wrocławia i Dolnego Śląska oraz w celu ukazania podstawowej problematyki dla etnografii dolnośląskiej związanej z trwałością i zmianą kultury, zwiedziliśmy w Muzeum Etnograficznym wystawę stałą „Dolnoślązacy - pamięć, kultura, tożsamość". Podjęta tu próba ukazania procesu kształtowania się kultury ludowej w warunkach zróżnicowania narodowościowego i wyznaniowego oraz problemu konfrontacji kultur jest niezwykle interesująca ze względu na prezentowanie tej tematyki z perspektywy losów ludzkich, losów Dolnoślązaków, ich życia i obrzędów, dzięki czemu historia regionu postrzegana jest poprzez historię człowieka.
Odwiedzone przez nas we Wrocławiu miejsca pamięci, pomniki oraz instytucje funkcjonują w przestrzeni odnoszącej się do stosunków polsko-niemieckich oraz wypełnione są odpowiednią treścią. Są to miejsca i treści, bez zrozumienia których tworzenie pozytywnych relacji nie będzie możliwe.
Organizator:
Biuro Koordynacyjne Projektów EWT
Saksońskiej Agencji Oświatowej w Görlitz
Konsulplatz 1
02826 Görlitz
Kierownik projketu: Tomasz Jaśków
Instytucje wspierające:
Uniwersytet Wrocławski
Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta
ul. Strażnicza 1-3 50-206 Wroclaw
Muzeum Etnograficzne
Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
ul. Traugutta 111/113
50-419 Wrocław
Złoty Medal Uniwersytetu Wrocławskiego dla Hansa Golombka
Uniwersytet Wrocławski przekazał podczas Święta Uniwersytetu Wrocławskiego, w piątek 15 listopada br. w Auli Leopoldyńskiej, wieloletniemu pracownikowi DAAD Hansowi Golombkowi jedno ze swych najwyższych odznaczeń, Złoty Medal.
Hans Golombek od wielu lat jest blisko związany z naszym Uniwersytetem. Intensywne związki p. Golombka z naszym Uniwersytetem sięgają lat 90. XX wieku.
Hans Golombek w latach 90. był pierwszym szefem biura DAAD w Warszawie, następnie od połowy pierwszego dziesięciolecia nowego wieku kierował referatem Europy Środkowo-Wschodniej w Centrali w Bonn.
Od samego początku zależało mu na nawiązaniu dobrej współpracy między nową placówką DAAD a uczelniami polskimi, w tym Uniwersytetem Wrocławskim. W szybkim tempie stworzył sieć dobrze ze sobą współpracujących uczelni i naukowców z Polski i Niemiec.
W kontekście polskich aspiracji do przystąpienie do Unii Europejskiej te działania - podejmowane niejednokrotnie w sposób bardzo dyskretny - przełamywały pierwsze trudności, pozwalały budować partnerskie relacje na nowych zasadach.
Ważnym polem działalności warszawskiego przedstawicielstwa była organizacja rozmów kwalifikacyjnych na pobyty stypendialne pracowników i studentów. Pan Golombek jest człowiekiem instytucją. W sposób szczególny wspierał naukę polską, w tym wrocławską.
Nie sposób wyliczyć, ilu pracowników naukowych oraz studentów skorzystało ze stypendiów DAAD, pracy lektorów i asystentów językowych przez nią wysyłanych do Wrocławia, aż w końcu ile odbyło się konferencji, spotkań, wizyt różnego szczebla. DAAD przyznało dotąd setki takich stypendiów. Za każdym razem znaczącą rolę odgrywał tu Hans Golombek. Istnieje w Polsce ogromna rzecza osób, która zawdzięcza mu swe pierwsze pobyty studyjne w RFN, dzięki którym mogli zrealizować swe plany naukowe.
Pan Golombek wspierał też wyjazdy młodych Niemców do Polski, by mogli poznać lepiej nasz kraj i po powrocie stać się naszymi ambasadorami. W przypadku Centrum zasługi Hansa Golombka są nieocenione.
Innym polem działalności p. Golombka było wsparcie polskiej germanistyki, zwłaszcza delegowanie tzw. lektorów oraz asystentów językowych. Z tej możliwości nasza Uczelnia korzysta do dzisiaj.
Od roku akademickiego 2012/2013 Centrum korzysta z pomocy asystenta językowego, który ze środków DAAD prowadzi regularne zajęcia z języka niemieckiego dla studentów "Dyplomacji Europejskiej", wspólnego kierunku studiów Wydziału Nauk Społecznych i Centrum Brandta. Pozyskanie środków finansowych na organizację tych zajęć nie byłoby możliwe bez wstawiennictwa p. Golombka.
Świetna znajomość języka polskiego, dobre rozeznanie w polskim szkolnictwie wyższym, duża wrażliwość na problemy polskiego sąsiada, zwłaszcza w kontekście trudnych relacji polsko-niemieckich w przeszłości sprawiała, że p. Golombek był mile widzianym gościem i partnerem do rozmów. Bez wątpienia jego największą zasługą było utworzenie na naszym Uniwersytecie Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta. Od samego początku bardzo pozytywnie był nastawiony do wrocławskiego kandydata, a po utworzeniu Centrum wspierał je wielokrotnie swym doświadczeniem i radą.
Osobiste związki p. Golombka z Polska i krajami Europy Środkowo-Wschodniej są nawet o wiele wcześniejsze niż zawodowe. W latach 70. studiował w Monachium i Marburgu politologię, historię Europy Wschodniej, slawistykę oraz pedagogikę.
W 1977 r. zdał pierwszy egzamin państwowy, który upoważniał go do podjęcia pracy w szkole (dwa lata później zdał drugi egzamin tego rodzaju). W Brunszwiku nauczał historii, propedeutyki oraz rosyjskiego. W latach 1980-82 prowadził w Brunszwiku i Kolonii zajęcia z niemieckiego dla uchodźców z Polski. Był to szczególny okres w jego biografii. Wszystko wskazuje na to, że kontakty z polskimi emigrantami, ich opowieści o Papieżu Polaku, opozycji antykomunistycznej spod znaku Solidarności, aż w końcu wprowadzenie stanu wojennego, wywarły na nim duże wrażenie, postanowił bardziej zainteresować się losami Polaki i Polaków. W 1981 r. w Bonn wstąpił do towarzystwa polsko-niemieckiego, którego aktywnym członkiem jest do dzisiaj. W 1982 r. podjął pracę w DAAD.
Początkowo pracował w referacie zajmującym się gromadzeniem informacji i opracowaniem różnych dokumentacji. Z racji dobrej znajomości języków słowiańskich w następnych latach przygotował broszury informacyjne oraz poradniki dla studiujących w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. W 1990 r. awansował na kierownika referatu ds. "krajów reformujących się" (Polska, Węgry i Bułgaria). W następnych latach DAAD powierzyła mu zadanie utworzenia referatu zajmującego się całą Europą Środkowo-Wschodnią.
Z zadania tego wywiązał się p. Golombek wzorowo, w 1997 DAAD powierzyło mu utworzenie wspomnianego przedstawicielstwa w Warszawie. Po powrocie z Polski od 2004 r. kierował ponownie referatem Europy Środkowo-Wschodniej.
W tym roku w kwietniu przeszedł na emeryturę.
Forum Medialno-Filmowe: Kogo kręca Niemcy?
Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta we Wrocławiu wraz instytucjami partnerskimi serdecznie zaprasza Forum Medialno-Filmowe: Kogo kręca Niemcy?
22 listopada, godz.18.00; miejsce: Dolnośląskie Centrum Filmowe, ul. Piłsudskiego 64a, sala Warszawa
Czy Niemcy nas w ogóle obchodzą? Normalizacja wzajemnych relacji zaszła już tak daleko, że tematy niemieckie w polskich mediach i kinie przestały być „sexy"? W XX wieku Niemiec się baliśmy, z Niemcami walczyliśmy, ale też za niemieckie marki zarobione na „saksach" stawialiśmy nasze peerelowskie domy. I byliśmy sąsiadów zza Odry ciekawi. Życia na podsłuchu w DDR, cudu gospodarczego na zachodzie, a potem obiecywanych „kwitnących krajobrazów" wschodu. A dziś jest tak normalnie, że aż nudno? O tym chcemy rozmawiać w specjalnym panelu medioznawczym Zjazdu.
W nawiązaniu do kontrowersji, jakie wzbudził niedawny serial „Nasze matki, nasi ojcowie", szczególna uwaga skierowana zostanie na obrazy sąsiada prezentowane w mediach. Podczas panelu odbywającego się w kinie Dolnośląskiego Centrum Filmowego zostaną przedstawione fragmenty współczesnych filmów niemieckich ukazujących Polskę i Polaków, jak też filmów polskich przedstawiających Niemcy i Niemców. W dyskusji wezmą udział naukowcy i najważniejsi dziennikarze specjalizujący się w tematyce polsko-niemieckiej.
W czasie trzygodzinnego spotkania przeprowadzone zostaną dwie dyskusje panelistów (filmoznawców oraz dziennikarzy) przedzielone projekcjami fragmentów filmów.
Zaproszeni goście:
filmo- i miedioznawcy:
dr Ewa Fiuk (Uniwersytet Jagielloński)
prof. Andrzej Gwózdź (Uniwersytet Śląski)
prof. Izabela Surynt (Uniwersytet Wrocławski)
dziennikarze:
red. Tomasz Gabiś (Polskie Radio)
red. Cezary Kowenda (Polityka)
red. Monika Sieradzka (TVP2)
Prowadzenie:
dr Andrzej Dębski
red. Tomasz Sikora (Radio Wrocław, niemcy-online)
Serdecznie zapraszamy!
Forum Medialno-Filmowe: Kogo kręca Niemcy?
