agnieszka
Willy Brandt. Wizjoner i realista
Willy Brandt, właść. Karl Herbert Frahm, ur. w Lubece 18 grudnia 1913 r., zm. w Unkel 8 października 1992, wybitny polityk zachodnioniemiecki, kanclerz RFN w latach 1969-1974, 1971 laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
Pochodził z rodziny robotniczej o tradycjach socjaldemokratycznych, w 1932 roku ukończył prestiżowe gimnazjum Johanneum w Lubece. Wcześnie zaangażował się w działalność polityczną, od 1932 roku współpracował z Socjalistyczną Partią Robotniczą (SPR); w tym czasie udzielał się także jako dziennikarz.
Po przejęciu władzy przez nazistów w Niemczech w 1933 roku wyemigrował do Norwegii, by założyć tam filię SPR i prowadzić walkę przeciwko nazistom. Nawiązał liczne kontakty z norweskim ruchem robotniczym. Kraj ten stał się dla młodego emigranta drugą ojczyzną. W 1938 roku władze III Rzeszy pozbawiły Frahma obywatelstwa. Używał on już wtedy nazwiska Brandt i przyjął obywatelstwo Norwegii. Do niemieckiego powrócił dopiero w 1947 r. W latach 1937-1939 był korespondentem wojennym w Hiszpanii. Po zajęciu Norwegii przez nazistów, Brandt uciekł do Szwecji, gdzie kontynuował działalność polityczną. W tym czasie przyczynił się do powstania międzynarodowego zespołu roboczego socjalistów i socjaldemokratów, którego zadaniem było zażegnanie rozbicia w ruchu socjalistycznym oraz opracowanie zasad przyszłego pokojowego współżycia w Europie.
W tych pracach uczestniczyli także polscy socjaliści: m. in. przedstawiciel PPS na Skandynawię, Maurycy Karniol. W 1944 r. Karniol poinformował członków tego gremium o działalności w Polsce nazistowskich obozów zagłady. Po wybuchu Powstania Warszawskiego Międzynarodowa Grupa Demokratycznych Socjalistów wystosowała pozdrowienia do „bohaterskich żołnierzy polskiej Armii Krajowej". Wyrażono w nich także oczekiwanie, że alianci zachodni przyznają walczącym Polakom status kombatantów i udzielą im stosownej pomocy. W czasie pobytu na emigracji w Szwecji Willy Brandt wypowiadał się w sprawie stosunku Niemiec do Polski i kształtu jej granic. Uznawał prawo Polaków do odbudowy własnego państwa, do bezpieczeństwa narodowego i „regulacji terytorialnych". Popierał wtedy jedynie nieznaczne korekty powojennej granicy polsko-niemieckiej, co miało w przyszłości rozwiązać wszelkie tendencje separatystyczne. Po II wojnie światowej Willy Brandt wrócił do Niemiec jako korespondent prasy skandynawskiej, głównie norweskiej. Relacjonował m.in. przebieg procesu zbrodniarzy nazistowskich w Norymberdze. Pełnił także funkcję attache prasowego norweskiej misji wojskowej przy Sojuszniczej Radzie Kontroli Niemiec.
Po powrocie na stałe do Niemiec, związał swe życie z Berlinem. Tu rozpoczął aktywną pracę w SPD – jako pełnomocnik zarządu partii i jej przedstawiciel we władzach alianckich. Był to początek jego wielkiej kariery politycznej. Był wieloletnim deputowanym w Bundestagu z Berlina Zachodniego. Wielką polityczną klasę wykazał Brandt w czasie sprawowania urzędu burmistrza Berlina (1957-1966), zwłaszcza w czasie tzw. II kryzysu berlińskiego (1958). Brandt zdecydowanie odrzucił ultimatum Chruszczowa, domagającego się zniesienia praw okupacyjnych w Berlinie Zachodnim i przekształcenia go w wolne miasto. Wspierał demonstracje ludności Berlina. W czasie budowy muru berlińskiego Brandt żądał od USA podjęcia zdecydowanych działań politycznych. Wprawdzie Kennedy nie wyraził zgody na interwencję zbrojną, jednak postanowił wzmocnić obecność USA w zachodnich strefach miasta. Wyrazem poparcia dla nieustępliwej polityki Brandta w Berlinie była wizyta prezydenta USA, Kennedy'ego w Berlinie 26 czerwca 1963 roku. W jej trakcie z ust amerykańskiego prezydenta padły słynne słowa: „Ich bin ein Berliner", które symbolizowały istnienie wspólnoty ludzi opowiadających się za demokracją.
W 1964 roku Brandt został wybrany po Erichu Ollenhauerze na przewodniczącego SPD (do 1987 roku). Pełniąc tę funkcję popierał reformy wewnątrz SPD (m.in. program godesberski, 1959). W wyborach parlamentarnych z 1961 r. i 1965 był kandydatem SPD na kanclerza. Głosił potrzebę zmian w polityce wewnętrznej i zagranicznej (tzw. polityka małych kroków). Swe poglądy zawarł w mowie wygłoszonej wraz szefem swego urzędu prasowego, Egonem Bahrem, w Tutzing w lipcu 1963 roku. Stwierdził w niej, że Niemcy muszą się pogodzić z powojennym status quo i szukać przesłanek dla pokojowego rozwiązywania problemów między demokratycznym Zachodem i komunistycznym Wschodem. Należało znaleźć „tyle realnych punktów stycznych i tyle sensownej komunikacji, ile się tylko da". W okresie rządów tzw. wielkiej koalicji CDU/CSU i SPD w latach 1966-1969 pełnił Brandt urząd wicekanclerza i ministra spraw zagranicznych. W tym czasie udało mu się zapobiec zagrażającej RFN izolacji na arenie międzynarodowej (intensyfikacja zjednoczenia Europy zachodniej i wzmocnienie sojuszów, pierwsze próby normalizacji stosunków z krajami bloku wschodniego). Po wygraniu wyborów do Bundestagu przez koalicję SPD i FDP we wrześniu 1969 roku, Willy Brandt został wybrany kanclerzem (21 października 1969 r.). W expose rządowym domagał się m.in. przeprowadzenia reform wewnętrznych. Hasłem przewodnim jego rządu było „odważyć się na więcej demokracji".
Pierwsze lata sprawowania funkcji kanclerskiej stały jednak pod znakiem głębokiej zmiany w polityce zagranicznej, zwłaszcza w odniesieniu do Europy Środkowo-Wschodniej (Neue Ostpolitik). Zdaniem Brandta, zawarcie układów z państwami komunistycznymi miało służyć eliminacji siły z polityki międzynarodowej, odprężeniu oraz pojednaniu ze Wschodem.
Po podpisaniu układu z Moskwą, 7 grudnia 1970 roku Willy Brandt zawarł układ z Polską o podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków. Układ ten dał początek nawiązaniu wszechstronnych stosunków polsko-niemieckich. Jednym z jego efektów było utworzenie Wspólnej Komisji Podręcznikowej PRL-RFN (1972), której zadaniem było zrewidowanie dotychczasowego, nieraz stereotypowego i niezgodnego ze stanem badań, przedstawienia historii Niemiec i Polski w podręcznikach szkolnych w obu krajach. Miała to być jedna z płaszczyzn dialogu między obu narodami.
Symbolicznego wymiaru nabrała wizyta kanclerza Brandta w Polsce w grudniu 1970 r. z powodu jego spontanicznego uklęknięcia przed pomnikiem Bohaterów Getta. Było to oddanie hołdu ofiarom okupacji niemieckiej przez polityka, który choć był przeciwnikiem nazistów, uważał, że jako Niemiec musi nieść część odpowiedzialności za zło wojny. „Nad przepaścią niemieckiej historii i pod brzemieniem milionów pomordowanych uczyniłem to – wspominał to wydarzenie W. Brandt –, co czynią ludzie, gdy brak im słów". Zdjęcie z klęczącym kanclerzem obiegło świat, jednak w samej Polsce długo uznawane było przez władze za „niecenzuralne". Gest Brandta dopiero w początkach lat 90. zaczął funkcjonować w polskiej pamięci historycznej jako krok milowy na drodze do pojednania polsko-niemieckiego. Dużo uwagi przykładał Brandt również do nawiązania stosunków między obu państwami niemieckimi. Uznawał „istnienie dwóch państw niemieckich jednego narodu niemieckiego". Było to warunkiem wstępnym realizacji jego polityki niemieckiej. Po podpisaniu układu moskiewskiego i warszawskiego, kanclerz wszczął pierwsze rozmowy z NRD. Politykę pokojową Brandta doceniła opinia międzynarodowa, czego wyrazem stało się przyznanie mu w 1971 roku Pokojowej Nagrody Nobla. Polityka zagraniczna kanclerza spotkała się jednak z dużą krytyką, nie tylko ze strony opozycyjnej CDU/CSU, ale i własnej partii. Kanclerz przetrzymał tzw. konstruktywne wotum nieufności, jednak jego partia straciła większość parlamentarną wskutek secesji części deputowanych. Po przyspieszonych wyborach Willy Brandt ponownie został kanclerzem w listopadzie 1972 roku. Wydarzenie to było najlepszym potwierdzeniem słuszności jego dotychczasowej polityki. Nową politykę wschodnią RFN zwieńczyło podpisanie układu z NRD w grudniu 1972 roku (tzw. Grundlagenvertrag) oraz z Czechosłowacją w grudniu 1973 roku. W 1973 roku RFN oraz NRD zostały przyjęte do Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Sukcesom Brandta w polityce zagranicznej nie towarzyszyły równorzędne im osiągnięcia w polityce wewnętrznej. W RFN tego okresu można było zaobserwować przejawy kryzysu w gospodarce i finansach, z którymi rząd nie bardzo mógł sobie poradzić (wzrost inflacji). Na te problemy nałożyły się spory wewnątrz SPD. Wykrycie szpiega NRD wśród pracowników urzędu kanclerskiego (tzw. afera Guillaume) na tyle osłabiło pozycję kanclerza, że ten podał się do dymisji 7 maja 1974 roku.
W następnych latach Willy Brandt pełnił nadal funkcję przewodniczącego SPD. Po ustąpieniu w 1987 roku, został honorowym przewodniczącym tej partii. W tym czasie Willy Brandt zaangażował się na arenie międzynarodowej na rzecz bezpieczeństwa oraz polepszenia sytuacji państw rozwijających się. Jako przewodniczący Komisji Północ-Południe przedstawił propozycje reorientacji międzynarodowej polityki wobec państw Trzeciego Świata. To zaangażowanie działo się jednak kosztem zainteresowania i zrozumienia spraw Europy Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza polskich. Brandt nie pojął istoty „polskiej rewolucji Solidarność", z dużym dystansem podchodził do przemian antykomunistycznych w Polsce w tym okresie. Widział w nich przede wszystkich zagrożenia dla swej polityki zbliżenia między blokami i utrzymania między nimi pokoju. Jego wizyta w Polsce w 1985 r. nie przełamała tej postawy, stosunki między nim a polską opozycją antykomunistyczną pozostały napięte. Należy podkreślić, że postawa Brandta nie była odosobniona w SPD. Swoje stanowisko zrewidował dopiero w momencie wyraźnego chylenia się do upadku dyktatur komunistycznych w Europie. W 1989 roku Brandt poparł zjednoczenie Niemiec. Do języka politycznego na stałe weszło jego powiedzenie z tego okresu: „Obecnie zrasta się to, co do siebie należy". Możemy je odnosić nie tylko do sytuacji Niemiec, ale i Europy, w której po kilku dziesięcioleciach upadły podziały polityczne. Podpisanie w 1990 i 1991 r. przez zjednoczone Niemcy i wolną Polskę układu granicznego oraz traktatu o dobrym sąsiedztwie i współpracy było dla Brandta zamknięciem działań podjętych w czasie, gdy on stał u steru rządu RFN.
Krzysztof Ruchniewicz
Wskazówki bibliograficzne: pierwsza tak obszerna biografia W. Brandta w języku polskim, bardzo wysoko oceniona w RFN: Peter Merseburger, Willy Brandt 1913-1992 Wizjoner i realista, Poznań 2011; Wykład prof. H. A. Winklera poświęcony m.in. polityce W. Brandta wobec Polski: Winkler, Heinrich August: Polskie wyzwolenie, niemieckie zjednoczenie : trudna droga do rozwiązania dwóch kwestii stulecia = Polnische Befreiung und deutsche Vereinigung : der mühsame Weg zur Lösung von zwei Jahrhundertfragen . - Warszawa : Fundacja im. Friedricha Eberta, 2002. – 25, 27 s. : ill, (Wykłady ku czci Willy Brandta 2002).
Operation: Willy Brandt
Wir malen ein Graffiti in Eiseskälte! Kinder aus Nadodrze, Studenten aus Polen und Deutschland, Anwohner, ehrenamtliche Mitarbeiter von Nichtregierungsorganisationen, professionelle Writer, Grafiker und Designer – Duzende Menschen werden ungeachtet der Witterungsverhältnisse den ganzen Mittwoch ein großes Wandgemälde mit den Maßen 20x4m im Zentrum Breslaus malen. Wir möchten etwas schaffen, das zu einer lebendigen Wandgalerie wird. Hinzu kommt ein Wettbewerb für die Grafik- und Malereistudenten der Eugeniusz-Geppert- Akademie der Schönen Künste in Wrocław, dessen Preis die Schaffung eines Grafikprojekts an einer exponierten Wand im Stadtzentrum sein wird.
Das größte Durcheinander wird es gegen 13.30 Uhr geben, wenn die Journalisten eingeladen sind. Es gibt die Möglichkeit tolle Fotos und Filmaufnahmen zu machen. Es werde auch Vertreter der Organisatoren und Writer, die legal die lebendige Galerie schaffen, anwesend sein.
„Operation: Willy Brandt" wird durch das Willy Brandt Zentrum für Deutschland- und Europastudien der Universität Wrocław organisiert. Koordinatorin der Aktion ist Dr. Kamila Kamińska der Universität Wrocław, Übersetzerin des Buchs des bekanntesten aller Straßenkünstler Banksy und Autorin von Kinderbüchern über den Breslauer Stadtteil Nadodrze.
Das Projekt und seine Umsetzung werden von den Firmen und Grafikern KOLEKTYF (http://www.kolektyf.com), FATCAP (http://fatcapstudio.com) sowie vom Bühnenbildner, Künstler großen Formats Rafał Kaufhold unterstützt. An der gemeinsamen „Wandbild-Jamsession" zur Veränderung des Erscheinungsbilds vernachlässigter Gebiete Breslaus, werden Profis, d. h. Breslauer Grafiker und Writer, aber auch Freiwillige, Studenten aus Polen und Deutschland, Kinder der angrenzenden Schulen und alle, die Lust haben sich eine Spraydose zu schnappen und mitzumachen, teilnehmen.
Anlass für die Schaffung der lebendigen Galerie ist die Tatsache, dass am 18. Dezember 2013 (am kommenden Mittwoch) sich der 100. Geburtstag Willy Brandts, des herausragenden deutschen
Politikers und Staatsmanns, jährt. Polen, die durch Forschungsinstitute nach Assoziationen zu Deutschland befragt werden, nennen noch immer als eine der ersten die Berliner Mauer. Wir wollen diese Assoziation nutzen, weil diese Mauer nicht nur eine Barriere war, die zwei Welten voneinander trennte, aber auch eine lebendige Galerie Berlins. Solch eine Galerie wollen wir auch im Breslauer Nadodrze schaffen. Zunächst nutzen wir dafür die Wände des WBZ, später vielleicht auch vernachlässigte Wände in den Innenhöfen von Nadodrze. Wir wollen zeigen, dass so wie Willy Brandt ein Politiker der
Zusammenarbeit und des Zusammenschlusses war, so kann man, mit Hilfe der lokalen Gemeinschaft fast kostenlos die vernachlässigten Innenhöfe in Street Art-Kunstwerke verwandeln, die Energie von Kritzeleien an Wänden in echte Kunst umwandeln. Schöne Graffiti-Kunst statt Wandschmiererei. „Wrocław – Stadt der Begegnungen" – aus diesem Grund wollen wir an der Mauer des WBZ ein Treffen von Profis, Enthusiasten, erfahrenen Grafikern mit Kindern, die an Wände sprayen, Polen und Deutschen organisieren. So verstehen wir die Politik des Kanzlers Brandt, aber auch die Tätigkeit des Zentrums sowie die Idee der Kulturhauptstadt 2016, die darauf beruht, Menschen für Kultur zu öffnen, die im Alltag nichts damit zu tun haben.
Wir beginnen am Mittwoch um 9.00 Uhr mit einen Graffiti-Workshop, an dem Studenten und Freiwillige teilnehmen werden. Ab 11.00 Uhr werden die Schablonen ausgeschnitten und ab 13.00 beginnen wir, die ersten Elemente des Wandgemäldes auf die Mauer zu sprayen. Danach stoßen Kinder der anliegenden Schulen dazu. Den größten Wirbel gibt es gegen 13.30, wenn alle
Organisatoren und Ausführenden anwesend sein werden und die Möglichkeit besteht, mit ihnen Interviews durchzuführen, die Arbeiten zu filmen etc.
Ebenso laden wir zu einem abendlichen Seminar im Zentrum des Ausgewogenen Entwicklung der Gesellschaft Wrocławs zum Thema Street Art ein. Das Seminar mit Teilnahme von Experten (Sysło, Kamińska, Tracz, Janik, Gaj), beginnt um 17.00 Uhr auf der ulica Kręta 1/3.
Wir bitten darum, die Idee zu verbreiten, sodass außer der von uns eingeladenen Personen wirklich jeder kommen und beim Schaffen der Galerie an der Wand des Willy-Brandt-Zentrums mithelfen kann.
Jegliche Details die Idee betreffend:
Prof. Krzysztof Ruchniewicz Willy-Brandt-Zentrum (zu W. Brandts und dem 100. Jahrestag seines Geburtstags: Tel. 71 375 95 03),
Dr. Kamila Kamińska (Wandgemälde, Street Art)
Kontaktperson am Mittwoch (Hilfe bei Aufnahmen, Durchführung von Interviews, Fotos) ist Frau Alicja Kuropatwa: Diese E-Mail-Adresse ist gegen Spambots geschützt! JavaScript muss aktiviert werden, damit sie angezeigt werden kann. (Tel.: 71 71 375 95 03).
Bilder der Geschichte – Geschichte als Frau – Frau als Legende im Rahmen der 7. Filmfestspiele
Willy Brandt Zentrum für Deutschland- und Europastudien der Universität Wroclaw lädt zu den 7. Filmfestspielen zum Thema „Bilder der Geschichte – Geschichte als Frau – Frau als Legende" Gleiwitz- Krakau-Kattowitz-Breslau vom 23.11.2013 bis 19.12.2013 ein.
Die diesjährigen Filmfestspiele „Bilder der Geschichte", die seit 2007 in Krakau laufen, findet in vier Städten statt und wird sich in ihrer Verbundenheit mit der deutschen Kultur unterscheiden. Die Filme werden vom 23.November (in Gleiwitz) bis 19.Dezember (in Wroclaw) ausgestrahlt. Das Leitmotiv aller dort vorgeführten Filme ist die Figur der Frau in europäischer Geschichte des 20.Jahrhundert
Authentische und fiktive, jedoch auf wahren Ereignissen beruhende Frauenlebensläufe, die mit den Anfängen der Weimarer Republik zusammenhängen sowie die Beendigung des 2.Weltkriegs , Vertreibungen, Studentenrevolte 1968 sowie die Aufteilung Deutschlands nach dem Krieg, erlebten in der deutschen Kinematographie viele differenzierte Bearbeitungen und Interpretationen.
Der Titelauswahl, der dieses Jahr von den Organisatoren getroffen wurde, beweist diese Vielseitigkeit. Im Filmprogramm gibt es Spielfilme und Dokumentarfilme, Leistungen der deutschen Klassiker wie z.B. jene von Rainer Werner Fassbinder oder Volker Schlöndorff sowie in Polen weniger bekannten Regisseuren wie Alexander Kluge, dessen „Abschied von gestern" basierend auf der Avantgarde-Erzählung beunruhigt und intrigiert die Filmliebhaber bis heute. Vorgeführt werden auch Filme, die von Frauen realisiert wurden wie z.B. „Die verlorene Ehre der Katharina Blum", „Unvollständig" oder „Leonie Ossowski". Der Letztere zeigt die Geschichte einer Person, deren Biographie ein perfektes Beispiel dafür ist, wie das Schicksal einer starken und selbständig denkenden Frau und in sich deutsche und polnische Wurzeln vereinende, und dadurch auf besondere Art aussagekräftige Beziehungen zwischen beiden Kulturen. Mit Vergnügen zeigen die Veranstalter auch Filme, die auf internationalen Festivals gelaufen sind, aber auch die in Polen ausgestrahlten wie z.B. „Wenn nicht wir, dann wer?" von Andres Veiel oder „Vergiss mein nicht" von David Sieveking.
Während der Filmschau finden auch Treffen und Diskussionen mit den deutschen und polnischen Gästen statt – den Machern und Filmkennern sowie die angegangene Frauenproblematik.
Schauen Sie sich das Programm an, wir laden Sie herzlich ein!
Wrocław, vom 13.12.13 bis 19.12.13, DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM FILMOWE
- Freitag, am 13.12.13 um 19.00 Uhr – "Die Ehe der Maria Braun" Regie: R.W. Fassbinder (120 Min.)
Nach der Vorführung findet ein Treffen mit Prof. Andrzej Gwozdz statt, die sich mit der Frauenrolle im deutschen Film befasst, mit der besonderen Berücksichtigung der Werke von R.W.Fassbinder
- Samstag, am 14.12.13, um 19.00 Uhr – "Vergiss mein nicht" Regie: D. Sieveking (92 Min.)
- Sonntag, am 15.12 um 19.00 Uhr – "Unvollständig" Regie: N. Krebitz (10 Min.) und "Wenn nicht wir, dann wer?" Regie: A. Veiel (126 Min)
Nach dem Film findet ein Gespräch mit Vera Schmidt von der Vereinigung OSTPOL in Lepizig statt über die Frauenfiguren im deutschen Film der heutigen Zeit.
- Montag, am 16.12.13 um 19.00 Uhr – "Die verlorene Ehre der Katherina Blum" Regie: V. Schlöndorff, M. von Trotta (106 Min.)
- Dienstag, am 17.12.13 um 19.00 Uhr – "Rosa Luxemburg" Regie: M. von Trotta (123 Min.)
- Mittwoch, am 18.12.13, um 19.00 Uhr – "Leonie Ossowski" Regie: L. Janowitz (73 Min.)
- Donnerstag 19.12, am 19.00 – "Abschied von gestern" A. Kluge (88 Min.)
Filmbeschreibung zum Downloaden
„Zwischen Stettin und Szczecin. Metamorphosen einer Stadt 1945 - 2005

Hütet euch, ihnen zu sagen, daß zuweilen verschiedene Städte auf demselben Boden und mit demselben Namen aufeinander folgen, entstehen und vergehen ohne gegenseitige Mitteilbarkeit. Manchmal bleiben auch die Namen der Einwohner und der Klang der Stimmen und sogar die Gesichtszüge die gleichen; doch die Götter, die unter den Namen und über den Orten thronen, sind wortlos gegangen, und an ihrer Stelle haben sich fremde Götter eingenistet (...)
Italo Calvino: Unsichtbare Städte, übersetzt von Heinz Riedt
Das Willy Brandt Zentrum der Universität Wroclaw lädt herzlich am 11. Dezember um 17:00 Uhr zu einem Autorenabend mit Dr. Jan Musekamp ein.
An der Veranstaltung teilnehmen werden:
Dr. Jan Musekamp
Jacek Dabrowski (Übersetzer)
Krzysztof Soska (Vize-Stadtpräsident von Stettin)
Ryszard Wryk (Direktor des Verlags „Nauka i Innowacje")
Prof. Marek Zybura (WBZ)
Moderation: Prof. Krzysztof Ruchniewicz (WBZ)
„Zwischen Stettin und Szczecin. Metamorphosen einer Stadt von 1945 bis 2005" ist der Titel des neuen Buches von Jan Musekamp, das von unserem Zentrum als Serie: studia brandtiana translationes herausgegeben wurde.
Das Werk von Jan Musekamp (einem jungen wissenschaftlichen Mitarbeiter der Universität Viadrina in Frankfurt an der Oder) wurde vom Botschafter der Republik Polen in Berlin ausgezeichnet.
Musekamp präsentiert uns die Stadtgeschichte bis in die heutige Zeit, er durchleuchtet nicht nur entscheidende Ereignisse in Stettin nach 1945, sondern setzt sich auch mit der aktuellen Problematik auseinander: der Identitätssuche heutiger Bürger von Stettin.
Er weist darauf hin, dass ein Rondell den Namen des ehem. Oberbürgermeisters Hermann Haken trägt, er schreibt über die Sedina-Suche, über die Änderungen der Strassennamen, über den Versuch die Altstadt aufzubauen und über die überraschende Anpassung von deutschen Andenken an die polnischen Bedürfnisse, oder die deutsche Vergangenheit mit der polnischen Gegenwart zusammenschweissende Literatur von Artur Daniel Liskowacki.
Im Laufe der Veranstaltung und der Diskussion werden wir versuchen, herauszufinden:
Wie sah das Leben in Stettin in 1945 und darauffolgenden Jahren aus? Wo ist die Grenze zeitlich anzusetzen, bis wann die Stadt deutsch war und seit wann polnisch? Wie erinnern sich die Bewohner an die Stadt vor dem Krieg und wie beschreiben die Umsiedler aus dem Osten sie?
Finanzierung der Veröffentlichung: Stadtverwaltung Stettin und Euroregion Pomerania
Datum/Veranstaltungsort:
Am 11.12.2013 um 17:00 Uhr
Kawiarnia Literatka, Rynek 56/57, 50-116 Wrocław
Veranstalter:
WBZ
„Uczcie się polskiego! Solidarność, NRD i Stasi"
Szanowni Państwo,
Na utworzenie Solidarności świat zareagował różnie. Zachód przyglądał się z dużym zainteresowaniem, sympatią. Polska stała się jednym z ważnych tematów światowych mediów. Inaczej wyglądała sytuacja w bloku wschodnim.
Wydarzenia w Polsce śledzono z obawą, bano się ich wpływu na inne społeczeństwa "demokracji ludowych". Zachodnioniemiecka karykatura z grudnia 1980 r. przedstawiła stosunek obu państw do "karnawału Solidarności" bardzo obrazowo: ciężarówka z RFN miała na plandece napis "Masło i wołowina", a obok niej stał enerdowski czołg. Podpis głosił: "Pomoc dla Polski: a) kapitalistyczna, b) braterska". Nie była to tylko złośliwa fantazja rysownika. W Moskwie przywódcy państw Układu Warszawskiego właśnie rozmawiali o sytuacji nad Wisłą. Erich Honecker, I sekretarz KC SED, proponował zbrojną interwencję w Polsce. "Bakcyl polski" mógł się okazać groźny dla stabilności władzy komunistycznej w NRD, której przywódcy już w 1953 r. poznali siłę społecznego buntu. Do interwencji zewnętrznej nie doszło, jednak NRD podjęła stanowcze kroki. Zamknięto granicę dla ruchu turystycznego (była otwarta od 1972 r.), odwołano pospiesznie z Polski niemieckich studentów, zarządzono baczną obserwację Polski i własnego społeczeństwa STASI. Ponadto władze rozpoczęły antypolską propagandę w mediach, w której odwoływano się do różnych stereotypów i uprzedzeń.
Społeczeństwo NRD na "Solidarność", a potem wprowadzenie stanu wojennego zareagowało różnie. Część podzielała opinię władz i uważała, że "Solidarność" jest zagrożeniem dla pokoju i stabilizacji między Wschodem i Zachodem.
Opinia, że Polacy powinni zabrać się do pracy przewijała się w różnych rozmowach. Były jednak też osoby, patrzące na Polskę z sympatia i nadzieją, manifestujące swe poparcie. Za te działania były szykanowane i skazywane na kary wielomiesięcznego więzienia. Wiedza o takich postawach obywateli NRD jest nadal w naszym kraju niewystarczająca.
Dobrze się więc stało, że z inicjatywy Pełnomocnika ds. Akt STASI powstała wystawa pt. "Uczcie się polskiego. Solidarność, NRD i STASI". Na przykładzie losów kilku niemieckich opozycjonistów pokazano poparcie dla polskiej opozycji" i represje, jakie spotkały je za to ze strony władz enerdowskich.
Wystawa będzie pokazywana do końca stycznia w budynku Centrum. Chętnie podejmiemy też grupy uczniów. Pracownicy Centrum gotowi są do wygłoszenia krótkich odczytów, oprowadzą też po wystawie.
Agnieszka Kapuściarek
Diese E-Mail-Adresse ist gegen Spambots geschützt! JavaScript muss aktiviert werden, damit sie angezeigt werden kann. lub pod numer telefonu: 71 375 95 03
Szczegółowy program dyskusji i wernisażu poniżej:
(Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa byłej NRD)