Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Międzynarodowe Centrum Badań i Dokumentacji Procesów Zbrodniarzy Wojennych na Uniwersytecie Phillipsa w Marburgu zapraszają na dyskusję otwierającą konferencję Transitional Justice w perspektywie porównawczej:
Pomiędzy historią, wymiarem sprawiedliwości i polityką pamięci.
Transitional Justice w perspektywie porównawczej.
Środa, 17. Października 2018, godz. 18:00
Centrum im. Willy’ego Brandta, sala 13
Goście:
Prof. Kerstin von Lingen (Heidelberg/Wiedeń),
Prof. Daniel Marc Segesser (Berno),
Prof. Krzysztof Ruchniewicz (Wrocław)
Moderacja:
Dr Wolfgang Form (Marburg)
Sformułowany w latach 90-tych XX wieku w odniesieniu do przemian politycznych, zachodzących w Ameryce Południowej w latach 80-tych i procesu transformacji ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej po roku 1989 termin Transitional Justice (sprawiedliwość okresu przejściowego, sprawiedliwość tranzytywna) został przyjęty dla określenia mechanizmów obecnych – patrząc retrospektywnie – już po pierwszej, a jeszcze wyraźniej po drugiej wojnie światowej, takich jak: lustracje, postępowania karne, restytucje mienia, programy odszkodowań, inicjatywy na rzecz upamiętniania ofiar. W ciągu minionych trzech dekad badania założeń ideologicznych, praktyk oraz środków stosowanych w procesach transformacji politycznej społeczeństw dotkniętych przez wojny, dyktatury i akty łamania praw człowieka ukształtowały autonomiczne, jednak wciąż bardzo szeroko definiowane, interdyscyplinarne pole badawcze. W jego centrum znajdują się instytucje prawne i narzędzia polityki centralnej stosowane w procesach rozliczeń z konfliktową przeszłością w postaci procesów karnych przed sądami krajowymi i międzynarodowymi, prac komisji prawdy, programów odszkodowań dla ofiar, promocji zasad praworządności, demokracji i ochrony praw człowieka oraz tworzenia miejsc pamięci i muzeów. Niemniej jednak istotnym elementem sprawiedliwości tranzytywnej jest rozpoznanie potrzeb i oczekiwań uczestników tego procesu, stąd refleksja nad mechanizmami Transitional Justice w znacznym stopniu ukierunkowana jest na aspekty społeczno-kulturowe.
Dyskusja koncentrować się będzie na komponentach, uczestnikach, celach i wewnętrznych ograniczeniach „sprawiedliwości okresu przejściowego”, wzajemnych relacjach pomiędzy historią, wymiarem sprawiedliwości i polityką pamięci oraz na różnych modelach Transitional Justice, związanych z przemianami historyczno-społecznymi i uwarunkowaniami lokalnymi. Wprowadzeniem do debaty będą krótkie wykłady zaproszonych ekspertów.
Wolfgang Form, studiował nauki polityczne, socjologię, historię społeczną i gospodarczą oraz prawo publiczne w Marburgu. Tytuł doktora uzyskał na Uniwersytecie w Marburgu na podstawie pracy o politycznym wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych w nazistowskich Niemczech. W roku 2003 współzałożył Międzynarodowe Centrum Badań i Dokumentacji Zbrodni Wojennych w Marburgu (ICWC), w którym kieruje działem badań naukowych. Od 1992 roku jest wykładowcą nauk politycznych, prawa karnego międzynarodowego, studiów nad konfliktami oraz gender studies na Uniwersytetach w Marburgu, Kilonii i Wolfenbüttel. Głównymi obszarami jego badań są: polityczny wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych i wojskowych, historia prawa karnego międzynarodowego, procesy zbrodniarzy wojennych po roku 1945 r., prawa człowieka, peace and conflict studies, historia narodowego socjalizmu.
https://www.uni-marburg.de/icwc/zentrum/personen/koordinator-neu
Kerstin von Lingen jest historyczką, członkinią grupy badawczej „Azja i Europa w kontekście globalnym" na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie założyła również grupę badawczą dla młodych naukowców zajmującą się procesami zbrodniarzy wojennych w Azji. W latach 1999-2008 była pracownikiem naukowym programu "War Experience" na Uniwersytecie w Tybindze. Do jej zainteresowań badawczych należą studia nad ludobójstwem, historia przemocy, studia postkolonialne, badania nad niewolnictwem i pracą przymusową. Wśród jej publikacji znajduje się kilka monografii, w tym rozprawa doktorska Kesselrings letzte Schlacht. Kriegsverbrecherpolitik, Vergangenheitspolitik, Wiederbewaffnung: der Fall Kesselring (Paderborn 2004) i jej rozprawa habilitacyjna Crimes against Humanity. Eine Ideengeschichte der Zivilisierung von Kriegsgewalt, 1864-1945 (Paderborn: Schöningh 2018).
https://www.uniheidelberg.de/fakultaeten/philosophie/zegk/histsem/mitglieder/lingen_kerstin_von.html
Daniel Marc Segesser jest wykładowcą historii nowożytnej i najnowszej, kierownikiem studiów licencjackich i adiunktem w Instytucie Historycznym Uniwersytetu w Bernie. W swoich badaniach koncentruje się na globalnej i ponadnarodowej historii I wojny światowej oraz na historii prawa, ze szczególnym uwzględnieniem debat prawniczych nad rozwojem prawa międzynarodowego i prawa karnego międzynarodowego w latach 1872-1945. Wybrane publikacje: Recht statt Rache oder Rache durch Recht? Die Ahndung von Kriegsverbrechen in der internationalen fachwissenschaftlichen Debatte 1872-1945 (Paderborn: Schoeningh 2010), Der Erste Weltkrieg in globaler Perspektive ( Wiesbaden: Marix Verlag 2010) oraz, jako redaktor wraz z Uthe Schüren i Tomasem Späthem, Globalized Antiquity. Uses and Perceptions of the Past in South Asia, Mesoamerica, and Europe (Berlin: Reimer 2015). Więcej informacji z pełną lista publikacji dostępne są na stronie:
http://www.hist.unibe.ch/ueber_uns/personen/segesser_daniel_marc/index_ger.html
Krzysztof Ruchniewicz jest profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektorem Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta oraz współpracownikiem naukowym w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Studiował historię i historię Europy Wschodniej na Uniwersytecie Wrocławskim, na Uniwersytecie Saarland w Saarbrücken oraz na Uniwersytecie Philipps w Marburgu. Doktorat (2000): "Warszawa - Berlin - Bonn. Stosunki polityczne w latach 1949-1958" (Polska); Habilitacja (2007): "Polskie wysiłki na rzecz niemieckich reparacji w latach 1944/45-1975" (j. polski). Zainteresowania badawcze: historia Niemiec i stosunki polsko-niemieckie w XX wieku; historia integracji europejskiej, zagadnienia kultury historycznej i polityki historycznej; dzieje Polaków w Niemczech, międzynarodowe badania podręcznikowe, Public History. Autor licznych publikacji, vide:
http://www.krzysztofruchniewicz.pl/publikacje/publikacje.html
Koordynacja: Dominika Uczkiewicz (Wrocław), Dr Wolfgang Form (Marburg)
Dyskusja będzie prowadzona w języku polskim i niemieckim z tłumaczeniem symultanicznym.
