WBZ

Bunt – Ekspresjonizm – Transgraniczna awangarda. Prace z berlińskiej kolekcji prof. St. Karola Kubickiego oraz prezentacja projektów artystycznych: Refleks, Ulotka, Ich 7 w Dreźnie

Zasadniczą część wystawy, pokazywanej dotychczas w ramach międzynarodowego tournée w Muzeum Narodowym w Poznaniu i Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, stanowią prace graficzne i rysunki siedmiu artystów tworzących grupę Bunt (1918–1922) – Margarete i Stanisława Kubickich, Jerzego Hulewicza, Jana Panieńskiego, Władysława Skotarka, Stefana Szmaja i Jana Jerzego Wronieckiego. Jej pierwsze wystąpienie miało miejsce w kwietniu 1918 roku w Poznaniu.

Świadomie dwujęzyczna nazwa Bunt (co po niemiecku znaczy: pstry, jaskrawy) odzwierciedla radykalny ekspresjonistyczny program, symbolizowany także przez graficzny motyw Wieży Babel. Pojawił się on na plakatach pierwszej wystawy tego zrzeszenia, przygotowanych w dwóch językach i stanowiących w trakcie I wojny światowej pacyfistyczne wezwanie do pojednania polskiej i niemieckiej ludności miasta. Nie bez powodu. Skład grupy był bowiem międzynarodowy.

Jedyna kobieta w grupie, Niemka – Margarete Kubicka – odpowiadała za organizację przygotowywanej jednocześnie w Berlinie kolejnej wystawy ugrupowania. Odbyła się ona w czerwcu 1918 roku w galerii czasopisma „Die Aktion”, które twórczości grupy poświęciło dwa zeszyty specjalne. Z czasem nastąpiły kolejne wystawy i publikacje, także w galerii i periodyku „Der Sturm”, a ostatnim wspólnym wystąpieniem grupy Bunt była Internationale Ausstellung revolutionärer Künstler [Międzynarodowa Wystawa Artystów Rewolucyjnych] w Berlinie w 1922 roku, zorganizowana przez Stanisława Kubickiego.

Aktualnej ekspozycji prac, utrzymanych głównie w stylu ekspresjonistycznym, towarzyszyć będą współczesne prezentacje artystyczne. Logotyp wystawy autorstwa Andrzeja Bobrowskiego oraz grupowe realizacje 31 grafików – Refleks (2014-2015) i Ulotka (2015), a także Ich 7 (2015), w których uczestniczy także jedna rzeźbiarka, ukazują stylistyczny i programowy wpływ dokonań grupy Bunt na sztukę najnowszą. Poza pracami na papierze wystawa obejmuje także filmy artystyczne oraz instalację pt. Przenikanie (2015), której główny komponent stanowi para monumentalnych portretowych reliefów ze szkła autorstwa tandemu artystycznego Karolina Ludwiczak i Marcin Stachowiak. Jako odpowiednik współzałożycieli Buntu – Margarete i Stanisława Kubickich – podejmują oni transmedialny dialog z ich twórczością graficzną.

Ponadto zaprezentowane zastaną dokumentalne fotografie, ukazujące historyczny kontekst transgranicznej działalności grupy. Wspomnieć tu należy choćby jej kontakty z artystami z ojczyzny ekspresjonizmu – Drezna, w tym członkami Dresdner Sezession: Ottonem Diksem, Conradem Felixmüllerem, Henryk Barcińskim i Ottonem Krischerem.

Międzynarodowe tournée wystawy „Bunt – Ekspresjonizm – Transgraniczna awangarda” honoruje donację dzieł sztuki z berlińskiej kolekcji prof. St. Karola Kubickiego – syna polsko-niemieckiej pary artystycznej, Margarete i Stanisława Kubickich – dla Muzeum Narodowego w Poznaniu i Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdzie ekspozycja była już prezentowana. Kolejną jej stacją po Dreźnie będzie Wrocław – niegdyś także silne centrum ekspresjonizmu. Wystawa włączona została do Programu Towarzyszącego Międzynarodowego Triennale Grafiki – Kraków 2015.

Program towarzyszący wystawie obejmuje następujące wydarzenia: 

Piątek, 4.09.2015, godz. 19.00 

Wernisaż z wprowadzeniem w tematykę wystawy

„Grupa Bunt, międzynarodowe tournée wystawy donacyjnej i specyfika odsłony w Dreźnie”, dr Lidia Głuchowska, Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Artystyczny, Instytut Sztuk Wizualnych

Sobota, 4.10.2015, godz. 15.00 

Wykład i oprowadzanie kuratorskie w języku niemieckim: dr Lidia Głuchowska

„Twórczość grupy Bunt jako inspiracja dla współczesnych twórców w Polsce i w Niemczech” (o prezentacjach artystycznych Refleks, Ulotka i Ich 7 oraz instalacji Przenikanie Karoliny Ludwiczak i Marcina  Stachowiaka).

Sobota, 8.11.2015, godz. 15.00 

Wykład i oprowadzanie kuratorskie w języku niemieckim: dr Lidia Głuchowska

„Bunt, międzynarodowy ekspresjonizm i „nowy świat” awangardy”

 W soboty, 20.09.2015 i 11.10.2015, o godz. 15.00

Zwiedzanie wystawy z przewodnikiem (w języku niemieckim): Susanna Käpler, muzeolog

„Od apelu o pojednanie do artystyczno-politycznej rewolucji. Ekspresjonistyczny charakter polsko-niemieckiej grupy artystów Bunt”

Koncepcja i kuratorka międzynarodowego tournée wystawy donacyjnej: dr Lidia Głuchowska    

Organizatorzy:

Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Artystycznego

Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie (należące do Związku Muzeów Miasta Drezno)

Muzeum Narodowe w Poznaniu

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Partnerzy:

Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Wydział Grafiki i Sztuki Mediów

Wrocławskie Targi Dobrych Książek

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wydział  Grafiki i Komunikacji Wizualnej

Fundacja Rarytas, Poznań

Wielkopolskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Instytut Sztuk Wizualnych, Wydział Artystyczny, Uniwersytet Zielonogórski

Patronat: 

Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie

Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego

Patroni medialni edycji drezdeńskiej: „Quart", „Dyskurs", „Format", „Odra", portal DOKiS.pl

Projekt współfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Wystawa w Dreźnie i we Wrocławiu dofinansowana ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Więcej o wystawie patrz tutaj.

Bunt – Ekspresjonizm – Transgraniczna awangarda. Prace z berlińskiej kolekcji prof. St. Karola Kubickiego oraz prezentacja projektów artystycznych: Refleks, Ulotka, Ich 7 w Bydgoszczy

Wystawa motywowana jest znaczącą darowizną prac jaką przekazał profesor St. Karol Kubicki, syn artystów Margarete oraz Stanisława Kubickich, do polskich zbiorów, w tym także do Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Ekspozycja jest częścią większego projektu, który swoje edycje ma również w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie, jak i w Dolnośląskim Centrum Fotografii „Domek Romański” we Wrocławiu. Całością przedsięwzięcia kierują organizatorzy: dr Lidia Głuchowska oraz Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu. Projekt ten włączono do Programu Towarzyszącego Międzynarodowego Triennale Grafiki – Kraków 2015 oraz objęto patronatem tegoż Stowarzyszenia.

Prezentowana w bydgoskim Muzeum wystawa obejmie ponad 100 prac plastycznych, w tym przede wszystkim 81 ekspresjonistycznych dzieł graficznych i rysunkowych poznańskiej artystyczno-literackiej grupy Bunt, działającej w latach 1918-1922 w Poznaniu i Berlinie. Założyli ją artyści skupieni wokół powstałego rok wcześniej czasopisma „Zdrój”, wśród których byli m. in: Margarete i Stanisław Kubiccy, Jerzy Hulewicz (redaktor pisma), Jan Panieński, Władysław Skotarek, Stefan Szmaj, Artur Swinarski, Jan Wroniecki oraz rzeźbiarz August Zamoyski. Istniejący około cztery lata Bunt wyróżnił się na tle innych działających w tym czasie grup artystycznych w Polsce, niezwykle nowoczesną twórczością wykraczającą poza prowincjalizm, czerpiącą z nurtów międzynarodowych. Artyści pielęgnowali kontakty nie tylko z artystami z ośrodków znajdujących się na terenach porozbiorowej Polski (Łódź, Kraków, Warszawa, Lwów), ale także w kręgach europejskiej awangardy. Edukacja wielu członków Buntu w Niemczech zaważyła i wpłynęła znacząco na twórczość grupy, w której niemieckie ruchy awangardowe odegrały najistotniejszą rolę. Zaowocowało to także współpracą artystów z ekspresjonistycznymi pismami „Die Aktion” oraz „Der Sturm”, pod wpływem których periodyk „Zdrój” zmodernizował swoją szatę graficzną. Poznańskie czasopismo początkowo związane było bowiem z tradycją młodopolskich wydawnictw propagujących tzw. wczesny ekspresjonizm mocno osadzany w realizmie i symbolizmie przełomu XIX i XX wieku. Pierwszym, nieformalnym redaktorem, można by rzec „opiekunem ideologicznym” „Zdroju” był Stanisław Przybyszewski. Pisarz odegrał istotną rolę w kształtowaniu się czasopisma oraz  nawiązaniu kontaktów pomiędzy artystami – przyszłymi założycielami Buntu. Wzajemna fascynacja między twórcami a Przybyszewskim nie trwała jednak długo. Młodzi ekspresjoniści pragnęli odejść od idei „sztuki dla sztuki” na rzecz twórczości zaangażowanej społecznie. Zakończenie współpracy z Przybyszewskim – skądinąd skandalistą, przywódcą ekspresjonizmu, ale jeszcze w dekadenckim młodopolskim duchu – uważać można za symboliczny początek przyjęcia założeń „nowej sztuki” i zmodernizowania „Zdroju”.

Dyskurs nad działalnością grupy polskich ekspresjonistów pogłębi konferencja naukowa „Bunt a tradycje grafiki w Polsce i Niemczech”, która odbędzie się w Muzeum w dniu 26 czerwca 2015 roku. Wezmą w niej udział zarówno teoretycy – od lat zajmujący się działalnością grupy Bunt oraz sztuką w dwudziestoleciu międzywojennym, jak i praktycy – artyści, dla których awangarda pierwszych dekad XX wieku stanowi inspirację przy realizowaniu projektów artystycznych. Działalność graficzna grupy zostanie dzięki temu rozpatrzona wieloaspektowo tak pod względem technicznym, jak i formalnym czy ideowym, związanym ze społecznym zaangażowaniem twórczości należących do niej artystów. W zaplanowanej publikacji pokonferencyjnej przedstawiona zostanie twórczość Buntu w szerszym kontekście kulturowym, na tle międzynarodowym. Wydawnictwo będzie kolejnym przyczynkiem do rozwoju badań nad wszechstronnymi, wciąż jeszcze niedostatecznie znanymi dokonaniami ugrupowania.

Tekst: Honorata Gołuńska

25.06 – 23.08.2015

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (www.muzeum.bydgoszcz.pl)

Galeria Sztuki Nowoczesnej – ul. Mennica 8 na Wyspie Młyńskiej

Wernisaż: 25 czerwca br., o godz. 18:00, wstęp wolny

Koncepcja i kuratorka tournée wystawy: Lidia Głuchowska

Koordynatorki w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: Barbara Chojnacka, Honorata Gołuńska

Premiera wystawy odbyła się w Muzeum Narodowym w Poznaniu (19.04–31.05.2015). Po odsłonie w  Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, zaprezentowana zostanie w Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie (4.09–8.11.2015), a następnie  w Dolnośląskie Centrum Fotografii „Domek Romański” we Wrocławiu (19.11–12.12.2015).

Więcej o wystawie

Projekt współfinansuje Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej.

CSNE objęło patronat nad wystawą.

Dnia 24.06.2015 w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego mgr Aleksander Żerelik, słuchacz seminarium doktorskiego naszego Centrum, z sukcesem obronił rozprawę doktorską pod tytułem "Reformy Ludwiga Erharda i ich wpływ na rozwój gospodarczy Niemiec a zmiany w gospodarce polskiej  na początku lat 90. XX wieku". Jego promotorem był prof. Krzysztof Ruchniewicz.

Panu Doktorowi serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy naukowej!

22 czerwca w Monachium odbyła się obrona pracy mgr Kathariny Aubele.

Centrum Studiów Wschodnich Uniwersytetu im. Ludwika Maksymiliana w Monachium oraz Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego (CSNE) wspólnie prowadzą seminarium doktorskie, które poświęcone jest relacjom polsko-niemieckim. Jego pomysłodawcami byli prof. Martin Schulze-Wessel oraz prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz.

Pierwsza przedłożona rozprawa nosi tytuł "Zaangażowanie wypędzonych kobiet w pierwszych dziesięcioleciach Republiki Federalnej Niemiec w instytucjach kościelnych, ziomkostwach i polityce", autorką jest mgr Katharina Aubele a jej promotorem prof. Martin Schulze-Wessel.

Kilka słów Dyrektora Centrum o pracy Pani Aubele:

"Stanowi ona – co zgodnie potwierdzono wczoraj w czasie obrony – ważny krok do zrozumienia roli i znaczenia wysiedlonych kobiet w życiu społecznym i politycznym w pierwszych dziesięcioleciach RFN. Doktorantka z powodzeniem podważyła często spotykane obiegowe opinie, że była to grupa pasywna, a w swej aktywności ograniczyła się jedynie do sfery prywatnej. Kobiety te były od samego początku aktywne, wyłamując się z ról narzucanych im przez tradycję. Pokazała to na trzech polach ich aktywności: w kościołach i ich organizacjach, organizacjach ziomkowskich oraz w polityce.Często kobiety te – zmuszone przez los do zewnętrznej aktywności – odkrywały w sobie wielkie zdolności. Inicjowały tworzenie organizacji, które miały pomóc w pokonaniu trudności doświadczanych przez tą grupę niemieckiego społeczeństwa. Nie godziły się też na dalsze przypisywanie im stereotypowych ról kobiecych. Proces powojennej emancypacji był więc widoczny także w tym środowisku kobiecym."

Źródła:

krzysztofruchniewicz.eu

pdme.geschichte.uni-muenchen.de

Germany Still Divided? Analyzing Voting Behavior in East and West Germany

„It can be hard for visitors to Berlin to imagine where the Berlin Wall once separated Germany‘s communist East from the U.S.-friendly West“, as the Washington Post wrote last year in an article which came to the conclusion that the separation of the past prevails today in terms of lifestyles, perceptions, and values. The aim of the lecture is, firstly, to examine with respect to current voting behavior whether East and West Germany are in fact still divided. To do this, analyses of the last national election to the German Bundestag (September 2013) will be presented. Secondly, the lecture will discuss trends and changes in German election campaigns and electoral behavior since the German reunification.

Prof. Dr. Dieter Ohr is Professor for Methods of Empirical Social Research at the Freie Universität Berlin; his research focuses on electoral research, political communication, and quantitative methods of data analysis.

17.6.2015 (Wednesday) – 17:00 h

Willy Brandt Center, Strażnicza 1-3, Wrocław

Lecture in English

Download poster here