WBZ

Warsztat metodyczny polsko-niemieckiego seminarium doktorskiego Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta we Wrocławiu i Centrum Studiów nad Europą Wschodnią Uniwersytetu Ludwiga Maximiliana w Monachium.
28. - 30. września 2015, Darmstadt

Dynamika studiów kulturoznawczych oraz porównanie jako metoda - tym dwóm tematom poświęcony był tegoroczny workshop metodyczny polsko-niemieckiego seminarium doktorskiego Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta we Wrocławiu i Centrum Studiów nad Europą Wschodnią Uniwersytetu Ludwiga Maximiliana w Monachium „Polska i Niemcy we współczesnej Europie”.

Od 28. do 30. września doktoranci i doktorantki oraz profesorowie z Wrocławia i Monachium spotkali się na Mathildenhöhe w Darmstadt, gdzie byli zaproszeni przez Niemiecki Instytut Kultury Polskiej (Deutsches-Polen-Institut), partnera seminarium oraz organizatora tegorocznego workshopu. To niezwykle istotne dla prac dwunarodowego seminarium coroczne spotkanie odbyło się dzięki wsparciu Fundacji FAZIT. W workshopie wzięło udział siedmioro doktorantów oraz profesorowie Krzysztof Ruchniewicz i Ireneusz Karolewski z Wrocławia oraz Guido Hausmann z Monachium. Uczestniczyli również dr hab. Peter-Oliver Loew z Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej oraz zaproszony gość , dr Doris Bachmann-Medick z Uniwersytetu Justusa Liebiga w Gießen. Pani Bachmann-Medick wykładem wprowadziła w temat „cultural turns” (Zwroty kulturowe - o nowych kierunkach w naukach o kulturze), po którym nastąpiła ożywiona dyskusja.

Dodatkowo w programie spotkania znalazły się sprawozdania z postępów w pracach nad projektami rozpraw doktorskich, dyskusje i prace z tekstami dotyczącymi metod badawczych, oraz wędrówka po okolicach Darmstadt (do zamku Auerbach na wyżynach Bergstrasse), podczas której kontynuowane były wątki z rozpoczętych wcześniej dyskusji. 

W konstruktywnej atmosferze wykład i dyskusje dotyczyły przydatności pojęcia przekładu w badaniach kulturoznaczych i historycznych.  Ciąg dalszy refleksji metodycznej stanowiła dyskusja nad zagadnieniem porównania jako metody w badaniach historycznych.. W dyskusjach powracały odpowiedzi na pytanie o wyjątkowość badań polsko-niemieckich relacji: w jakim stopniu można posługiwać się w tym przypadku pojęciem przekładu? Jaka jest specyfika porównań w polsko-niemieckim kontekście? Czy w tym kontekście przekłady i porównania nie powinny mieć innych założeń? Skąd wynikają specyficzne drogi badań polsko-niemieckich kontaktów, uwzględniwszy aspekt metodyczny i pojęciowy?

Doskonałym miejscem dla takich refleksji był Niemiecki Instytut Kultury Polskiej. Owocami spotkania okazało się nie tylko zacieśnienie współpracy w ramach seminarium doktorskiego, lecz również umiejscowienie badań nad polsko-niemieckimi relacjami na mapie kulturoznawstwa. Badania historii relacji polsko-niemieckich z perspektywy porówań historycznych czy teorii przekładu wydają się możliwe. Świadczą o tym również poszczególne projekty prac doktorskich, prezentowane oraz dyskutowane w trakcie seminarium.

------------------------------------

Tekst: Lukas Becht
Tłumaczenie: Milena Migut

Serdecznie zapraszamy na uroczyste otwarcie Ośrodka Badań Regionalnych i Obszarów Pogranicza, które odbędzie się 28 października 2015 r., o godz. 17.00 w sali konferencyjnej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Plac Biskupa Nankiera 17. Wykład inauguracyjny „Quo vadis borderlands studies? Zmiana funkcji granic w Europie a nowe perspektywy badawcze w studiach nad pograniczem” wygłosi prof. dr Martin Klatt. 

Ośrodek Badań Regionalnych i Obszarów Pogranicza (OBROP) został utworzony na Uniwersytecie Wrocławskim w kwietniu 2015 r. z inicjatywy Instytutu Socjologii UWr we współpracy z Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta UWr. Celem OBROP jest rozwój nowych pól badawczych w zakresie badań regionalnych i obszarów pogranicza oraz stworzenie międzynarodowej sieci naukowo-badawczej. Tym samym Ośrodek jest miejscem kontaktu dla naukowców i przedstawicieli władz samorządowych oraz organizacji pozarządowych, monitorującym wybrane procesy i zbiorowości w regionie oraz w obszarach transgranicznych i gromadzącym informacje o badaniach, publikacjach, analizach i naukowcach specjalizujących się w tej problematyce.

Po otwarciu Ośrodka, 29 października odbędą się międzynarodowe warsztaty, podczas których naukowej analizie poddane zostaną zmiany funkcji granic w Europie ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-niemieckiego oraz modeli teoretycznych i metodologicznych w studiach nad pograniczami. Uznani naukowcy z Polski i zagranicy przedstawią projekty badawcze realizowane w swoich ośrodkach oraz perspektywy teoretyczne. Pozwoli to na dokonanie bilansu studiów pogranicza oraz na wskazanie nowych kierunków badań. 

Spotkanie jest realizowane we współpracy z Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie n. Odrą. Koordynatorem projektu jest dr Elżbieta Opiłowska.

Projekt został wsparty przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej

------------------------------------------

Martin Klatt jest profesorem w Centre for Border Region Studies w Instytucie Politologii Uniwersytetu Południowej Danii w Sønderborg. Prowadzi badania w zakresie najnowszej historii niemiecko-duńskiej, w szczególności historii byłego Księstwa Szleswiku i żyjących tam mniejszości, zajmuje się regionami pogranicza w procesie integracji europejskiej, regionalną transgraniczną współpracą w obszarze polityki, gospodarki, edukacji i kultury. Martin Klatt był regionalnym kierownikiem projektu, finansowanego przez European Science Foundation EuroCoreCode “Unfamiliarity as signs of European times: scrutinizing historical representations of otherness and contemporary daily practices in border regions”. Obecnie kieruje duńską częścią projektu “Granice w globalizacji”, który jest finansowany przez Social Sciences and Humanities Research Council of Canada. 

-----------------------------------------

Pobierz program wydarzenia

2. października 2015 r. przed Gmachem Głównym UWr o godz. 10:00 zostanie otwarta wystawa plenerowa przybliżająca przełomowe wydarzenia lat 1989/90 pt. „Droga do zjednoczonych Niemiec”. Bezpośrednio po wernisażu, o godzinie 11:00 w Oratorium Marianum UWr odbędzie się dyskusja panelowa z udziałem uczestników tamtych wydarzeń: działaczki opozycji w dawnej NRD Ulrike Poppe, a obecnie Krajowego Pełnomocnika ds. Przezwyciężania Skutków Dyktatury Komunistycznej w Brandenburgii oraz działaczy polskiej opozycji antykomunistycznej Senatora Józefa Piniora oraz prof. Marka Zybury. Dyskusję, tłumaczoną symultanicznie, będzie moderował prof. Krzysztof Ruchniewicz. 

Przełomowe wydarzenia lat 1989/90 przybliża wystawa plenerowa pt. „Droga do zjednoczonych Niemiec”, którą przygotowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych Niemiec i Fundacja Badań nad Dyktaturą SED. Zostanie ona otwarta w piątek 2 października o godzinie 10.00 przed Gmachem Głównym UWr. Zwiedzający mogą obejrzeć 20 plansz, na których umieszczono ponad 150 zdjęć opatrzonych komentarzami. Z pomocą kodu QR można wysłuchać także relacji uczestników i Świadków tych przełomowych miesięcy. Autorem wystawy jest pracownik Fundacji, dr Ulrich Maehlert. Można będzie oglądać ją we Wrocławiu przez miesiąc.

Polskiego widza mogą szczególnie zainteresować części poświęcone Polsce i relacjom polsko-niemieckim. Po raz pierwszy zamieszczono na wystawie zdjęcia z demonstracji polskiej organizacji opozycji antykomunistycznej, Wolność i Pokój, która w Krakowie manifestowała przed Ośrodkiem Kultury NRD, by wesprzeć wystąpienia obywateli NRD."

---------------------------------

Polskimi partnerami wystawy są Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta UWr (CSNE UWr) oraz Dom Spotkań z Historią. Wsparcie finansowe tej inicjatywie okazał Instytut Stosunków Kulturalnych z Zagranicą (ifa), Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu oraz CSNE UWr.

The term “German model” was coined to denote the specific institutional conditions of the German economy. For several decades Germany has served as a model case for international comparisons describing a model country with good job quality, internal flexibility and high innovative capabilities. However, the reunification of Germany in the 1990s changed this dramatically. First, the reunification is seen as a key driver for the transformation of the traditional German model. Second, with the new federal states in Eastern Germany new employees and firms became part of the German economy. This questions the traditional assumptions about a general German model. Also, scholars have highlighted that firms in Eastern Germany follow a pattern that is different from their Western German counterparts.

In this paper Dr. Stefan Kirchnewr will investigate the differences between Eastern and Western Germany. He will focus on differences in key aspects of job quality, flexibility and innovation performance in the two regions.

Dr. Stefan Kirchner is Post-Doc researcher at the institute for Socio-Economics, University of Hamburg. His research focuses on institutional conditions for job quality and firm strategies in temporal and international comparison.

Bunt – Ekspresjonizm – Transgraniczna awangarda. Prace z berlińskiej kolekcji prof. St. Karola Kubickiego oraz prezentacja projektów artystycznych: Refleks, Ulotka, Ich 7 w Dreźnie

Zasadniczą część wystawy, pokazywanej dotychczas w ramach międzynarodowego tournée w Muzeum Narodowym w Poznaniu i Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, stanowią prace graficzne i rysunki siedmiu artystów tworzących grupę Bunt (1918–1922) – Margarete i Stanisława Kubickich, Jerzego Hulewicza, Jana Panieńskiego, Władysława Skotarka, Stefana Szmaja i Jana Jerzego Wronieckiego. Jej pierwsze wystąpienie miało miejsce w kwietniu 1918 roku w Poznaniu.

Świadomie dwujęzyczna nazwa Bunt (co po niemiecku znaczy: pstry, jaskrawy) odzwierciedla radykalny ekspresjonistyczny program, symbolizowany także przez graficzny motyw Wieży Babel. Pojawił się on na plakatach pierwszej wystawy tego zrzeszenia, przygotowanych w dwóch językach i stanowiących w trakcie I wojny światowej pacyfistyczne wezwanie do pojednania polskiej i niemieckiej ludności miasta. Nie bez powodu. Skład grupy był bowiem międzynarodowy.

Jedyna kobieta w grupie, Niemka – Margarete Kubicka – odpowiadała za organizację przygotowywanej jednocześnie w Berlinie kolejnej wystawy ugrupowania. Odbyła się ona w czerwcu 1918 roku w galerii czasopisma „Die Aktion”, które twórczości grupy poświęciło dwa zeszyty specjalne. Z czasem nastąpiły kolejne wystawy i publikacje, także w galerii i periodyku „Der Sturm”, a ostatnim wspólnym wystąpieniem grupy Bunt była Internationale Ausstellung revolutionärer Künstler [Międzynarodowa Wystawa Artystów Rewolucyjnych] w Berlinie w 1922 roku, zorganizowana przez Stanisława Kubickiego.

Aktualnej ekspozycji prac, utrzymanych głównie w stylu ekspresjonistycznym, towarzyszyć będą współczesne prezentacje artystyczne. Logotyp wystawy autorstwa Andrzeja Bobrowskiego oraz grupowe realizacje 31 grafików – Refleks (2014-2015) i Ulotka (2015), a także Ich 7 (2015), w których uczestniczy także jedna rzeźbiarka, ukazują stylistyczny i programowy wpływ dokonań grupy Bunt na sztukę najnowszą. Poza pracami na papierze wystawa obejmuje także filmy artystyczne oraz instalację pt. Przenikanie (2015), której główny komponent stanowi para monumentalnych portretowych reliefów ze szkła autorstwa tandemu artystycznego Karolina Ludwiczak i Marcin Stachowiak. Jako odpowiednik współzałożycieli Buntu – Margarete i Stanisława Kubickich – podejmują oni transmedialny dialog z ich twórczością graficzną.

Ponadto zaprezentowane zastaną dokumentalne fotografie, ukazujące historyczny kontekst transgranicznej działalności grupy. Wspomnieć tu należy choćby jej kontakty z artystami z ojczyzny ekspresjonizmu – Drezna, w tym członkami Dresdner Sezession: Ottonem Diksem, Conradem Felixmüllerem, Henryk Barcińskim i Ottonem Krischerem.

Międzynarodowe tournée wystawy „Bunt – Ekspresjonizm – Transgraniczna awangarda” honoruje donację dzieł sztuki z berlińskiej kolekcji prof. St. Karola Kubickiego – syna polsko-niemieckiej pary artystycznej, Margarete i Stanisława Kubickich – dla Muzeum Narodowego w Poznaniu i Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdzie ekspozycja była już prezentowana. Kolejną jej stacją po Dreźnie będzie Wrocław – niegdyś także silne centrum ekspresjonizmu. Wystawa włączona została do Programu Towarzyszącego Międzynarodowego Triennale Grafiki – Kraków 2015.

Program towarzyszący wystawie obejmuje następujące wydarzenia: 

Piątek, 4.09.2015, godz. 19.00 

Wernisaż z wprowadzeniem w tematykę wystawy

„Grupa Bunt, międzynarodowe tournée wystawy donacyjnej i specyfika odsłony w Dreźnie”, dr Lidia Głuchowska, Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Artystyczny, Instytut Sztuk Wizualnych

Sobota, 4.10.2015, godz. 15.00 

Wykład i oprowadzanie kuratorskie w języku niemieckim: dr Lidia Głuchowska

„Twórczość grupy Bunt jako inspiracja dla współczesnych twórców w Polsce i w Niemczech” (o prezentacjach artystycznych Refleks, Ulotka i Ich 7 oraz instalacji Przenikanie Karoliny Ludwiczak i Marcina  Stachowiaka).

Sobota, 8.11.2015, godz. 15.00 

Wykład i oprowadzanie kuratorskie w języku niemieckim: dr Lidia Głuchowska

„Bunt, międzynarodowy ekspresjonizm i „nowy świat” awangardy”

 W soboty, 20.09.2015 i 11.10.2015, o godz. 15.00

Zwiedzanie wystawy z przewodnikiem (w języku niemieckim): Susanna Käpler, muzeolog

„Od apelu o pojednanie do artystyczno-politycznej rewolucji. Ekspresjonistyczny charakter polsko-niemieckiej grupy artystów Bunt”

Koncepcja i kuratorka międzynarodowego tournée wystawy donacyjnej: dr Lidia Głuchowska    

Organizatorzy:

Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Artystycznego

Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie (należące do Związku Muzeów Miasta Drezno)

Muzeum Narodowe w Poznaniu

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Partnerzy:

Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Wydział Grafiki i Sztuki Mediów

Wrocławskie Targi Dobrych Książek

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Wydział  Grafiki i Komunikacji Wizualnej

Fundacja Rarytas, Poznań

Wielkopolskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

Instytut Sztuk Wizualnych, Wydział Artystyczny, Uniwersytet Zielonogórski

Patronat: 

Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie

Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego

Patroni medialni edycji drezdeńskiej: „Quart", „Dyskurs", „Format", „Odra", portal DOKiS.pl

Projekt współfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Wystawa w Dreźnie i we Wrocławiu dofinansowana ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Więcej o wystawie patrz tutaj.